Doktora Yeterlilik Nedir? Doktora Yeterlilik Hazırlanma Süreci

Doktora yeterlilik sınavı tüm lisansüstü öğrencilerin korkulu rüyasıdır! Bu sınav bir nevi sizin doktor olmaya yetkin olup olmadığınızı ölçer. Uzun hazırlık süreci olan doktora yeterlilik sınavının adayların en stresli olduğu sınavlardan biri olduğunu söylemeliyiz. Bir bilinmezlik olan doktora yeterlilik sınavının tüm detaylarını sizler için yazdık…

Doktora yeterlilik ne, doktora yeterlilik sınavına nasıl hazırlanacağınız, doktora yeterlilik sınavına ne zaman girmeniz gerektiği, doktora yeterlilik sınavı ile ilgili tüyolar ve daha fazlası yazımızda yer almaktadır. Hadi ayrıntıları öğrenelim!

Doktora Yeterlilik Sınavı Nedir?

Doktora yeterlik mi? Doktora yeterlilik mi? İlk olarak bu konuyu aydınlatalım… Tez aşamasına geçtiğiniz bu sınava yeterlik sınavı denilmektedir. Fakat bazı üniversitelerde yeterlilik olarak geçtiğini de görürüz. Kelime anlamı açısından, hali hazırda birbirini açıklayan terimler olarak yer aldıkları için ikisi de kullanılabilir. Herhangi bir yanlışlığın olduğunu söyleyemeyiz. Biz yazımızda bu sınav için galat-ı meşhur olan ”doktora yeterlilik” adlandırmasını kullanacağız.

Doktora yeterlilik sınavı, ders aşamasını tamamlayan öğrencilerin tez aşamasına geçip geçmeyeceklerini belirlemek için yapılan sınavdır. Ders aşamasının ardından doktora yeterlilik sınavından başarılı olarak geçerseniz tezinizi yazmaya hak kazanıyorsunuz. Doktora süreci zor ve sancılı bir süreçtir. Bu süreçte doğru danışmanla çalışmak çok önemlidir. Eğer doğru danışmanla çalışırsanız hem yeterlilik hem de savunma süreciniz çok daha kolay geçebilir.

Doktora yeterlilik sınavında başarılı olarak geçmek için yazılı sınavdan 70 ya da üzeri almanız gerekmektedir. Bu geçme puanı bazı üniversitelerde 75’tir. Peki bu sınava ne zaman girmeniz gerekiyor? Yazıyı okumaya devam edelim…

Editörün Önerisi: Doktora Nedir?

Doktora Yeterlilik Sınavına Ne Zaman Girilir?

Doktora eğitimine başlayan her öğrenci hatta bazen yüksek lisans öğrencileri dahi doktora yeterlilik sınavından korkarlar. Çünkü bu sınavın zorluk derecesinin yüksek olduğu kulaktan kulağa dolaşmaktadır. Bu yüzden akademik anlamda verilen bütün emeklerin heba edilmemesi ve başarılı bir sınav geçirmek için size ders aşamasından sonra belirli bir süre verilmektedir.

Ders dönemi bittikten en geç 6 ay sonra doktora yeterlilik sınavına girmeniz gerekir. Bu 6 aylık süreç sizin yeterlilik sınavına hazırlanma sürecinizdir. Bu 6 aylık zaman diliminde yoğun bir çalışma temposuna gireceğinizi söylememiz gerekiyor. Bu zor süreci en sağlıklı şekilde geçirmek için düzenli bir çalışma planınızın olması gerekmektedir. Peki nasıl hazırlanırsak bu süreci verimli geçirebiliriz. Öyleyse yazımın devamını okuyalım…

İlgili İçerik: Post Doktora Nedir?

Doktora Yeterlilik Sınavına Nasıl Hazırlanmalı?

Yeterlilik sınavından önce geçirdiğiniz ders aşaması döneminde kendi birikiminizi sağlamlaştırmanız önemli. İyi bir ders dönemi geçirmek, sizi sınava hazırlık süresince oldukça rahatlatacaktır. Bu yüzden ders döneminde doktora yeterliliğe çalışır gibi çalışmalısınız. Bunu yaparken tabi planlı ve programlı olmanız gerekir.

Doktora yeterliliğe çalışırken her şeyi okumanız ve bilmeniz gerekiyormuş gibi hissedersiniz. Bunu yaşamamak için bir yol göstericiye ihtiyacınız olacaktır. Bu yüzden yeterlilik sınavı hazırlık sürecine başlamadan önce danışman hocanızla mutlaka görüşün! Yeterliliğe hazırlanırken en önemli şey danışman hocanız ve ilgili diğer hocalarınızla iletişimi koparmamaktır. Hocanız size çalışmanız gereken konuları, dikkat etmeniz gereken alanları söyleyecektir.

Bölümde yer alan diğer ilgili hocalarla görüşerek destek almanız sizin verimli bir hazırlanma süreci geçirmenizi sağlayacaktır. Ayrıca enstitünüzde veya fakültenizde daha önce doktora yeterlilik sınavına girmiş ve tez aşamasına geçmiş öğrencilerle de mutlaka görüşmelisiniz. Onların deneyimlerini sizlere aktarması ve nasıl çalışma stratejisi izlediklerini öğrenmeniz sürecin sizin için bir bilinmez olarak geçmemesini sağlar.

İlgili İçerik: Tez Öneri Formu Hazırlama

Bu altı aylık doktora yeterlilik sınavı hazırlık sürecinde sadece doktoraya değil tezinize de hazırlanmanız gerekebilir. Doktora tezinizi kurgulamanız ve kaynak taramasını yapmanız yeterlilik sınavında size artı puan sağlayacaktır. Çünkü genellikle yeterlilik sınavında size yapmak istediğiniz tez çalışması ile ilgili de sorular sorulabilirler. Bu altı aylık hazırlık süreci sizin için önemli bir süreç olacaktır. Bu süreci ne kadar verimli geçirirseniz ileriki çalışmalarınıza da o kadar katkı sağlayabilirsiniz.

Kendinize bir çalışma metodu oluşturmanız hazırlık sürecini daha sağlıklı geçirmenizi sağlayacaktır. Gün gün yaptığınız program ve bu programa uymanız halinde kendinizi bilgi açısından daha güvende hissedebilirsiniz. Bu zaman çizelgeleri ve çalışma programlarının şahsi olarak hazırlanması daha doğrudur. Fakat gerçekten nasıl bir çalışma stratejisi uygulayacaklarını bilmeyenler için sizlere örnek bir şema hazırladık.

Editörün Önerisi: Tez Konusu Belirleme

Doktora Yeterlilik Sınavı Aşaması

Doktora yeterlilik sınavına girmeden önce adaylar bir hayli stresli olurlar. Doktora yeterlilik sınavında önce adaylar yazılı sınava girerler. Sonrasında sözlü sınava girmeleri gerekir. Yazılı sınavdan geçemeyen öğrenci sözlü sınava giremez. Direkt olarak ilk sınavdan elenir.

Öğrenci, eğer 2. yeterlilik sınavının yazılı aşamasında kalmışsa atılmış demektir. Yazılı ve sözlü yeterlilik sınavları süreleri değişkendir. Bazen bu sınavlar bir tam gün ya da iki gün sürebilir. Genellikle adaylar için en stresli aşama sözlü sınavdır. Sözlü sınav onlar için hep daha bilinmez bir aşama olmuştur. Peki sözlü sınavlara dair küçük ipuçları vererek küçük bir pencere açmaya ne dersiniz?

• Jüri Üyesi öncelikle ”Bilimsel araştırma sürecini biliyor mu? Hangi analizle ne yapması gerektiğine hakim mi?” gibi soruların cevabını ararlar.
  • Alanınızla ilgili bilmeniz gereken temel unsurlara hakim olmanız gerekmektedir. Bu, tez yazabilme seviyesine geldiğinizi göstermenizi sağlar. Söyleyeceğiniz her cevabı doğru ya da yanlış mantıksal gerekçeleriyle söylemeniz gerekmektedir.
• Araştırma yöntemlerini iyi kavramanız gerekmektedir. Bu sizin tez yazmaya ne kadar elverişli olduğunuzu gösterecektir.
• Gelen jürinin çalışma alanlarına da bakmanız gerekir.
  • Sözlü sınavda size sorulacak soruları öngörmenizi sağlayabilir.
• Doktora yeterlilik sınavlarında öncelikle kaynaklar sorulur.
  • Bu durumda sizin tüm literatüre hakim olmanız gerekir.
• Sizi alanın diğer problematikleriyle ilgili test edeceklerdir. Doktora alanınızın temel problemlerini görmeye ve tespit etmeye çalışın.

İlgili İçerik: Fullbright Doktora Sonrası Araştırma Bursu

Doktora Yeterlilik Sınavına Kaç Kez Girilebilir?

Doktora ders aşamanız bitti, altı ay doktora yeterlilik sınavına hazırlandınız ve o gün geldi. Doktora yeterlilik sınavına girdiniz ve yeterli puanı alamadınız. Bir daha doktora yeterlilik sınavına girebilir misiniz? Evet girebilirsiniz.

Doktora yeterlilik sınavına iki kere girme hakkınız vardır. İlk yeterlilik sınavında yazılı aşamadan kalırsanız, ikinci yeterliliğe girmeniz gerekir. Eğer ikinci yeterlilik sınavının yazılı sınavından kalırsanız program ile ilişiğiniz kesilir.

Editörün Önerisi: YÖK 100/2000 Doktora Bursu

Doktora Yeterlilik Sınavı Sonrası

Doktora yeterlilik sınavından başarılı bir şekilde geçtikten sonra asıl doktora süreci başlıyor desek yanlış olmaz. Yeterlilik sınavından sonra tez konusu belirleme süreci başlar. Bu süreci danışman hocanızla birlikte görüşerek sağlıklı bir şekilde yürütebilirsiniz. Sonrasında doktora tez öneri formu hazırlayıp, bulunduğunuz kurum, enstitü ya da üniversitenin kuruluna iletirsiniz. Kurul incelemesinin ardından tez öneri formunuz geçerli olursa doktora tez araştırma aşamasına geçersiniz.

Doktora yeterlilik sınavı ile ilgili merak edilenleri sizler için kaleme aldık. Konu ile ilgili diğer sorularınızı ya da görüşlerinizi YORUMLAR kısmından bize iletebilirsiniz 🙂