Okul Olmayan Ülkeler Var Mı? 2023 Güncel Araştırma

Okul olmayan ülkeler var mı sorusunun cevabını bu yazıda inceleyeceğiz. 2023 yılında 180’den fazla ülke içinde okul olmayan var mı? Öncelikle okul kavramının çıkışına  bakacak olursak karşımıza Antik Yunanlılar çıkacaktır. Günümüzdeki okulun kökenleri Antik Yunandaki akademilere dayanmaktadır. O zamanlar, ilk üniversitenin dengi akademiler kurulmuştur.

Eğitimin önemi anlaşıldıkça eğitim yaşı aşağıya düşmüştür. Günümüzde okul öncesi eğitimin önemi pek çok veli tarafından kavramış durumda. Bazı ülkeler okul öncesi eğitime yoğunlaşmışken dünyanın bir yerlerinde okul olmayan ülke var mı? Ya da Dünya’nın en az eğitimli ülkeleri hangileri?

Covid-19 pandemisiyle birçok ülkede okula gidilemedi ve öğrenciler uzaktan eğitim aldı. Uzaktan eğitimle birlikte okulun somut varlığının önemi tekrardan tartışılmaya başlandı. Okula gitmeden online eğitim özellikle altyapısı kuvvetli bölgelerde başarıyla uygulandı. Bu başarılı uygulamalar sonucunda okul olmadan eğitim olur mu sorusu akademi dünyasında tartışılmaya başlandı. Modern okulun yapısı tartışılırken acaba dünyanın bir yerlerinde okul olmayan ülkeler var mı?

Eğitim sistemi gelişmiş ülkelerden biri olan Finlandiya’nın ödevleri kaldırması sonrasında tüm öğrencilerin dikkatini üzerine çekti. Ödev olmayan ülke etiketiyle öğrenciler arasında çok popülerleşen Finlandiya sonrasında herkesin aklına gelen soru ise acaba okul olmayan ülkeler hangileri?

Okul Olmayan Ülkeler Var Mı?

Bu sorunun cevabı evet veya hayır diye cevaplanması beklenirken cevap hem hayır hem evettir. Öncelikle Birleşmiş Milletlere kayıtlı 180’den fazla her ülkede okul var. Lakin ülkenin sadece belirli bölgelerinde. Hatta bazı ülkelerde ülkenin kendi okulları yerine misyoner okulları var.

Dolayısıyla ülkenin çoğu yerinde okul olmayan bölgeler var. Bu bölgelerde okul olsa bile çeşitli sebeplerden okula giden nüfus az. Bu durumda okula ulaşımı olan kişiler istisnai oluyor. Okula ulaşımın en iyi göstergesi ise okur yazarlık oranıdır. Birleşmiş Milletlerin yayınladığı rapora göre dünyada okul yazarlık ortalaması %84.9 dur. Okula ulaşımın en kötü olduğu, dolayısıyla okur yazarlık oranının en düşük olduğu 10 ülkeyi okul olmayan ülkeler kategorisinde paylaşacağız. İşte size Dünya’nın en az eğitimli ülkeleri…

1-)Kiribati

Okul olmayan ülkeler kategorisinin başında Kiribati, resmi adıyla Kiribati Cumhuriyeti yer almaktadır. Kiribati 1979 yılında bağımsızlığını kazanan ve Büyük Okyanus’ta Mikronezya ada bölgesinde yer alan bir ada ülkesidir. Toplam 24 adadan oluşan Kiribati ülkesi oldukça küçüktür. Resmi dil olarak Kiribatice ve İngilizce kullanılmaktadır. Ancak İngilizce sadece başkentte biliniyor ve konuşuluyor.

Kiribati eğitim sistemine göre okula 6 yaşında başlanmaktadır. İlköğretim 6, lise ise 3 yıl sürmektedir. Toplamda 9 yıl zorunlu eğitim vardır. Ancak okullar sadece sınırlı yerlerde (başkentin olduğu adanın bazı yerlerinde) bulunmaktadır. Ülkedeki okur yazarlık oranıyla ilgili bilgi bulunmamaktadır. Misyoner okulları devlet okulları gibi görülmekte ve Kiribati’nin eğitim sisteminde önemli rol oynamaktadır.

2-)Çad

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 2. sırasında Çad, resmi adıyla Çad Cumhuriyeti yer almaktadır. Çad, Kuzey-Orta Afrika’da bulunan bir ülkedir. 1960 yılında bağımsızlığını ilan eden ülkenin okur yazarlık oranı %22.3 ile Birleşmiş Milletlerin değerlendirdiği en kötü ülkedir. Resmi dili Fransızca olan ülkede eğitim dili de Fransızcadır.

Çad eğitim sistemine göre okula 6 yaşında başlanır. İlkokul 6, orta okul 4, lise 3 yıl sürmektedir. Eğitim dili Fransızca olduğu gibi eğitim sistemi de Fransa’dan esinlenilmiştir. Eğitim veren öğretmenlerin çoğu Fransız olan ülkede devlet okullarının yanında misyoner okulları da vardır.

İç savaşla uğraşan okula ulaşımı çok sınırlıdır. Buna birde halkın büyük çoğunluğunun eğitim dili olan Fransızca bilmemesi eklenmektedir. Halk kendi arasında yerel dillerde konuşmaktadır. Bu yerel dilin çok fazla(Tahminen 200 kadar) ve parçalı olması yerel dilde eğitimi imkansızlaştırıyor. Böylelikle az sayıda okula ulaşım sağlayan kişilerin eğitimleri de istenen verimden çok uzak kalmasına sebep oluyor.

3-)Nijer

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 3. sırasında Nijer, resmi adıyla Nijer Cumhuriyeti yer almaktadır. Nijer Afrika’nın batısında yer almaktadır. 1960 yılında bağımsızlığını kazanan ülke %30.6 okur yazarlık oranına sahiptir. Resmi dili Fransızca olan ülkede eğitim dili İngilizce ve Fransızca karışıktır.

Nijer eğitim sistemine göre okula 5 yaşında başlanır. İlkokul 6 yıl, ortaokul 3 yıl ve lise 3 yıldır. Eğitim sistemi çok sık değişmektedir. Bazı dönemlerde okullarının İngiltere ile denkliği bulunmaktadır. Bu dönemlerde sınavları İngiltere’den gelen öğretmenler yapmaktadır. Ancak bu durum eğitim kalitesi düşük olan Nijer vatandaşları için okulu bitirememe veya 30 yaşında lise okumalarına neden olmuştur. Şüphesiz bunun sebebi okul öncesi eğitimin olmaması ve öğretmen kalitesinin İngiltere’nin çok gerisinde olmasıdır.

Bu sorunu popülist iktidarlar öğretmen kalitesini arttırmak ve okul öncesi eğitimin önemini kavrayıp oraya yatırım yapmak yerine en kolay olanı seçtiler. İngiltere ile olan denkliği kaldırmayı seçtiler. Bu şekilde sınavlar çok kolaylaştı herkes mezun oldu. Ancak denklik olmadığı için kaliteli üniversiteye yurtdışına gidiş durdu. Sonra ki iktidar ise gelip sadece İngiltere ile denkliği getirdi. Öğretmenlere ve okul öncesine yatırım yapmadan eğitim sisteminde çok sık köklü değişimler yapıldı Bunun sonucu ise BM’e göre en fazla okul dışından eğitim alan nüfusa sahip ülke oldu.

4-)Gine

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 4. sırasında Gine resmi adıyla Gine Cumhuriyeti yer almaktadır. Gine Afrika’nın batısında yer alan bir ülkedir. 1958 yılında bağımsızlığını kazanan ülkede okur yazarlık oranı %32 oranındadır. Fransız sömürgesinde kalmanın etkisiyle Fransızca anadil olarak kullanılmaktadır. Gine’nin büyük bir parçasını oluşturan Fulbelerin kendi dili olan Fulanice’i kullanmaktadır. Bunun haricinde Gine’de 40’dan fazla ufak dil kullanılmaktadır.

Gine eğitim sistemine göre ilkokul süresi 6 yıldır ve 6-7 yaşlarında başlamaktadır. Ülke, etnik, siyasi ve dini olarak çok fazla bölünmüştür. Bu sebeple çok çeşitli okul ve müfredat bulunmaktadır. Öyle ki büyük çoğunluğu Müslüman olan ülkede Kuran müfredatı bile birbirinden farklıdır.

Gine etnik ve siyasi bölünmüşlüğün içinde kalmış fakir bir ülkedir. Yeterli ekonomik gücü olmadığı için okul sayısı nüfusa göre çok azdır. Yüz ölçümünün büyük kısmında ise okul bulunmamaktadır. Okul olan yerlerde ise fakirlik yüzünden çalışmak zorunda olan çocuklar vardır.

5-)Güney Sudan

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 5. sırasında Güney Sudan resmi adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti yer almaktadır. Güney Sudan Yukarı Nil Havzasında Doğu Afrika ülkesidir. 2011 yılında Sudan’dan ayrılan ülke uluslararası tanınırlığa sahip en genç ülkedir. Bağımsızlığına kavuşmadan önce yıllar süren iç savaş ve kaos ile halk zor günler geçirdi. 2011 yılında bağımsızlığını kazanınca bu durumun sona ermesi umuduyla ülkelerinden kaçmış olan mülteciler ülkelerine geri döndü. Bu durum fazla uzun sürmedi ve 2013 yılında iç savaşın başlaması ile tekrardan eski zor günlerine dönmüş oldu.

Güney Sudan eğitim sistemi Sudan’dan uyarlanmıştır. İlköğretim 8 yıl, ortaöğretim 4 yıl, üniversite eğitimi 4 yıldır. Bu sistemi (8 + 4 + 4) 1990 yılından beri uygulamaktadır. Ülkenin ana dili Arapça, öğretim dili İngilizcedir. Ayrıca bilimsel ve teknik alanlarda İngilizce resmi dildir.

Güney Sudan’da okul öncesi eğitim kurumları bulunmaktadır. Unicef raporlarına göre iç savaş öncesi toplam 75 okul öncesi eğitim kurumu bulunmaktaydı. İç savaş döneminde ülke genelindeki çoğu okulların yıkıldığı ve tahrif edildiği bildirilmektedir. Bu yüzden okur yazarlık oranı %34.5 seviyesinde kalmıştır.

6-)Mali

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 6. sırasında Mali resmi adıyla Mali Cumhuriyeti yer almaktadır. Mali, 1960 yılında bağımsızlığını kazanmış bir Batı Afrika ülkesidir. Mali’de okur yazarlık oranı %35.5’dir. Ülke Fransız sömürgesinden kalma şekilde Fransızcayı resmi dil olarak kabul etmiştir. Fransızca haricinde 13 dil konuşulmaktadır. Bunların içinde %46 ile en fazla kullanılan dil Bambaraca dilidir.

Mali eğitim sisteminde zorunlu eğitim vardır ve çocukların 7-16 yaş arasında okula gitmeleri zorunludur. Mali’de eğitim ücretsizdir. Eğitim zorunlu ve ücretsiz olmasına karşın eğitimde çok kötü yerdedir. Bunun sebebi ise her yerde okul yoktur. Okul olan yerlerde ise yoksulluk yüzünden zorunlu olmasına rağmen küçük yaşlarda çalışan çocuklar vardır.

7-)Orta Afrika Cumhuriyeti

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 7.sırasında yer alan Orta Afrika Cumhuriyeti Afrika kıtasının orta bölümünde yer almaktadır. 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur ve 2 resmi dile sahiptir. Fransızca dili, çoğu Afrika ülkesinde olduğu gibi sömürüden dolayı kallmıştır. Orta Afrika’da Fransızca kullanılmaktadır ve 1991 yılında Sango’da ülkenin resmi dili olarak kabul edilmiştir.

Orta Afrika’da eğitim sisteminde okula gitme zorunluluğu yoktur. İlkokul 6 yıldır ve 7 yaşında okula başlanır. Eğitimin bedava olmasına rağmen okur yazarlık oranı %37.4 seviyesindedir. Bunun sebebi ise ülkenin siyasi krizler içinde yaşaması ve okula kolay erişimin olmamasıdır. İç kargaşalar esnasında okullar karakol gibi kullanıldığı için okullar zarar görüp yıkılmaktadır.

8-)Burkina Faso

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 8. sırasında yer alan Burkina Faso Afrika kıtasının batısında yer almaktadır. 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığına kavuşan ülke siyasi kaosların içinde yaşamıştır ve 1983 yılında Thomas Sankara önderliğinde devrim ile Burkina Faso ismini almıştır. Ülkede resmi dil Fransızca olmasına rağmen ülke genelinde yerel diller kullanılmaktadır.

Burkina Faso’da eğitim sistemi de ülkedeki genel işleyiş gibi kaotiktir. Okullarda kullanılan dil Fransızcadır. Ancak halk kendi arasında yer dilleri konuştuğu için okula uyum sağlama konusunda çocuklar zorluk yaşamaktadır. İlkokul 6 yıl sürmektedir. Devlet okulları parasız olarak görünmekte olsa da kayıt ve idari giderler adı altında toplanan paralar okula ulaşım konusunda ciddi bir engel teşkil etmektedir. Ayrıca Katolik Kilisesi yönetiminde ücretsiz okullar vardır. Bu sebeplerden dolayı okur yazarlık oranı %41.2 seviyesinde kalmıştır.

9-)Benin

Okul olmayan ülkeler kategorisinin 9 numarasında Benin resmi adıyla Benin Cumhuriyeti yer almaktadır. Benin Afrika kıtasının batısında yer almaktadır. 1960 yılında bağımsızlığına kavuşan benin 1990 yılında cumhuriyet olmuştur. Resmi dili Fransızca olan ülkede yerel diller yaygın kullanılmaktadır. Bunlar arasında en yaygın olarak Benin’in güneyinde Fon dilini anadil olarak kullanmaktadır.

Benin eğitim sistemi tamamen ücretlidir. İlkokul 6 yıl orta okul 4 yıl lise 3 yıldır. Okula başlama yaşı 6 dır. Okul öncesi eğitim olarak anaokulu 2 yıl sürer. Okulu olmayan ülkeler kategorisinin en iyi eğitim sistemi olmasına rağmen eğitim dili Fransızca olması ve eğitimin paralı olması sebebiyle okur yazarlık %42.4 seviyesindedir.

10-)Afganistan

Okul olmayan ülkeler kategorisinde 10. sırada Afganistan resmi adıyla Afganistan İslam Emirliği yer almaktadır. Orta Asya’nın güneyinde yer alan 1919 yılında tanınmıştır. 2021 yılında İslam Cumhuriyeti oldu. Afganistan’da Peştuca ve Darice olmak üzere iki tane dil kullanılmaktadır. Darice Afganistan’da konuşulan Farsça dilidir ve Afgan Farsçası olarak adlandırılır.

Afgan eğitim sistemi parasızdır. Herkes ayrım yapılmaksızın eğitim hakkına ulaşma hakkına sahiptir. İlkokul 6 yıl, orta okul 3 yıl ve lise 3 yıl olmak üzere 6+3+3 eğitim sistemi uygulanmaktadır. Çocuklar okula 7 yaşında başlarlar. Okul öncesi eğitimi ikiye (0-3 yaş ve 4-6 yaş) ayrılmıştır.

Afganistan okur yazarlık oranı %43 seviyesindedir. Bunun sebebi ise yıllarca süren savaş ve bunun getirdiği iç savaş kaos ortamıdır. Afganistan’dan beyin göçü yaşanmakta olup bu durumda fakirliği derinleşmektedir. Okula ulaşımda bu sebeple düşmektedir.

Genel Değerlendirme

Dünyanın en az eğitimli ülkeleri sıralamasına baktığımız zaman ülkelerin az gelişmiş olmasının etkisini görüyoruz. Kimi ülkelerde okul yapacak para yok kimi ülkelerde okul var kaliteli hoca ve düzgün müfredat yok. Bazı ülkelerde ise iç savaş yüzünden okula gitme oranları oldukça düşük seviyede bulunuyor. İnsanlar, eğitim ile gelişmeleri gerekirken yoksulluk ve cehalet yüzünden eğitime ulaşmakta zorluk çekiyor. Bu tam bir kısır döngü yaratmış durumunda ve bu kısır döngüden kurtulmak için sivil toplum örgütlerinin yoğun çabası bulunmakta ve umarım bu dönüden çıkabilirler.

Okul olmayan ülkeler kategorisin tam tersi iyi eğitim veren ülkeleri merak ediyorsanız sitemizde bu konuda yazılmış yazıya göz atmanızı tavsiye ediyorum.